Gaz, rastgele ve düzensiz hareket eden, birbirleriyle ve herhangi bir kabın çevresiyle sürekli çarpışan bir parçacık sürüsüdür. Parçacıkların gerçek hacmi, kapladıkları toplam alana kıyasla çok küçüktür ve bu nedenle gazlar mevcut herhangi bir hacmi doldurur ve kolayca sıkıştırılır.
Aynı sıcaklık ve basınçtaki herhangi bir gazın hacmi, gazın ne olduğuna bakılmaksızın aynı sayıda molekül içerir. Bu, gazın hacimce ölçülmesinin çok uygun olduğu anlamına gelir. Daha yüksek seviyelerde gaz ölçümleri % (vol) ve daha düşük seviyelerde ppm cinsindendir.
Farklı gazlar farklı yoğunluklara sahipken, yoğunluklarına göre tamamen ayrılmazlar. Ağır gazlar çökme ve hafif gazlar yükselme eğilimindedir. Yani doğal gaz (metan) sızıntısı olan bir odada gaz havadan daha hafif olduğu için yükselme eğiliminde olacaktır.
LEL ve UEL Nedir ?
Patlama ortamının oluşması için 3 şartın sağlanması gerekir. Hava, Yeteri kadar gaz ve Ateş kaynağı. Patlama limiti , bir tutuşturma kaynağının varlığında yanacak veya patlayacak olan bir maddenin havada bulunması gereken konsantrasyon aralığını belirtir.
Kaynak : hsseworld.com
LEL Nedir(Alt Patlama Limiti / Lower Explosive Limit) ?
Alt Patlama Sınırı (LEL) gazdan gaza değişir, ancak çoğu yanıcı gaz için hacimce %5’ten azdır. Bu, yüksek bir patlama riski oluşturmak için nispeten düşük bir gaz konsantrasyonu gerektirdiği anlamına gelir.
Bir patlamanın meydana gelmesi için üç şeyin mevcut olması gerekir: yanıcı gaz, hava ve bir ateşleme. Yanıcı gaz alt patlama limitine ulaşmış olmalıdır. Alt patlama limiti (LEL) altında olan gaz/hava karışımına yanmayacak kadar zayıf, Üst patlama sınırı (UEL) üzerinde olan karışımlara ise hava/gaz karışımı bakımından zengin ortam denir.
UEL (Üst Patlama Limiti / Upper Explosive Limit) Nedir ?
Üst patlama sınırı (UEL), oksijenle karıştırıldığında yanacak gazın maksimum konsantrasyon seviyesidir; gaz konsantrasyonu, gaz/buhar için UEL değerinin üzerinde olduğunda, karışım yanmayacak veya patlamayacak kadar “zengin” olur.
PPM ve PPB Nedir ?
Zehirli gazlarda yüzdelik ifadeler yetersiz kalmakta, çok daha düşük oranlardaki gaz miktarlarının ölçülmesi sahanızın ve çalışanlarınızın güvenliği için önemlidir.
PPM (Milyonda Bir Parçacık / Parts Per Billion) Nedir ?
Milyonda bir parça (ppm), gaz konsantrasyonu için kesirli bir ölçü birimi olarak yaygın olarak kullanılır. Örnek olarak, %2’lik bir metan konsantrasyonu, her 100 hava molekülünden 2’sinin metan olduğu anlamına gelir. Benzer şekilde, 2 ppm’lik bir metan konsantrasyonu, her 1 milyon hava molekülünden 2’sinin metan olduğu anlamına gelir.
PPB Nedir (Milyarda Bir Parçacık / Parts Per Billion) ?
Milyarda bir parça (ppb), gaz konsantrasyonu için kesirli bir ölçü birimi olarak yaygın olarak kullanılır. Örnek olarak, %1’lik bir h2s konsantrasyonu, her 100 hava molekülünden 1’inin hidrojen sülfür olduğu anlamına gelir. Benzer şekilde, 7 ppb’lik bir h2s konsantrasyonu, her 1 milyar hava molekülünden 2’sinin hidrojen sülfür olduğu anlamına gelir.
%VOL Nedir ?
Bu gaz ölçüm birimi, yüzde cinsinden gazın hacmini belirtmek için kullanılır. Örnek olarak Hava, %21’i Oksijen, %78’i Azot, %1’i Argon ve çok az miktarda diğer gazlardan oluşan bir gaz karışımıdır.
